(MMT) یا متیل سیکلو پنتو دینیل منگنز تری کربنیل یک افزودنی فلزی بر پایه منگنز است که برای بالا بردن عدد اکتان به بنزین اضافه می شود. به ازای هر یک لیتر بنزین افزودن تنها چند قطره از آن (معادل 18 میلی گرم منگنز) می تواند عدد اکتان را بالا ببرد اما به چه قیمتی؟ این ماده چون فلز است در فرایند احتراق نمی سوزد و به مرور اکسید می شود . اکسید منگنز که محصول سوختن MMT است شمع و سرسیلندر های خودرو را به مرور قهوه ای می کند و به نوعی استهلاک این قطعات را افزایش می دهد.
خواص شیمیایی «MMT»
«MMT» حاوی تقریبا 4/24 درصد منگنز است که در غلظتهای بین 5 تا 20 ppm .در بنزین بدون سرب مصرف می شود مشتقات منگنز که از اگزوز خودرو بیرون می آید مخلوطی است از سولفات، فسفات و مقدار کمی اکسید منگنز. «MMT» حلالیت کمی در آب دارد بطوری که در دمای 25 درجه سانتی گراد تنها 29 گرم از این ماده در یک لیتر آب حل می شود. «MMT» بر خلاف MTBE که به سهولت از بنزین جداشده و آبهای سطحی را آلوده می کند، تمایل کمی نسبت به آب دارد. «MMT» نسبت به نور بسیار حساس است، این ماده که نیمه عمر بسیار کوتاهی ( 2 دقیقه) دارد در اثر مواجهه با نور تجزیه شده و به اکسیدمنگنز و کربنات منگنز تبدیل می شود. پایه MMT فلز است و بدین جهت زمانی که در باک بنزین وجود داشته باشد، نمی سوزد و به صورت اکسید در محفظه احتراق رسوب می کند.
درسته که استفاده از MMT در بنزین ، انتشار مواد سمی و زیان آوری همچون بنزن، فرمالدهید، استالدهید، NOx ها و گازهای گلخانه ای را از طریق اگزوز اتومبیل کاهش می دهد، اما این ماده نمی سوزد و در قالب اکسید منگنز با رسوب در قطعات مسیر سوخت رسانی و محفظه احتراق ، باعث ایجاد آسیب و هزینه می شود . جلوه ای از این آسیب بعد از مدتی با در قهوه ای شدن شمع و سوپاپ ها قابل مشاهده است.
تاثیرات منفی استفاده از MMT بر قطعات مسیر سوخت رسانی
MMT نوعی فلز است در نتیجه این ماده با تمام محاسنش زمانی که در باک بنزین ریخته شود ، نه تنها نمی سوزد بلکن اکسید می شود. این اکسید که درواقع اکسید منگنز است با رسوب در محفظه احتراق و مسیر سوخت رسانی به مرور آسیب های گسترده و هزینه های قابل توجهی برای خودروی شما رقم می زند. در واقع اثر این اکسید را می توانید در قهوه ای شدن سر شمع ها ببینید.
مکمل های سوخت مدپاتکس فاقد هرگونه مواد مخرب مانند MMT، فروسن، سرب، نفت سفید و تینر می باشند.
خسارات و هزینه های استفاده از
MMT برای جامعه
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی مهمترین منابع انتشار منگنز به محیط صنایع ریخته گری، صنایع فراوری منگنز آهنی ، احتراق سوخت های فسیلی و خاک حاوی منگنز هستند. در مقاله ای پیش بینی شده است که اگر به تمام بنزین موجود در آمریکا، MMT (در حداکثر میزان مجازش یعنی mgMn/gal 25/31) افزوده شود، غلظت منگنز برحسب کل ذرات معلق حدود 10 تا 20 نانوگرم بر مترمکعب در مناطق شهری افزایش خواهد یافت. غلظت منگنز به طور متوسط در هوای نقاط دوردست 5/0 تا 15 نانوگرم بر مترمکعب، در هوای شهرهای خلوت و روستاها از کمتر از 10 تا 30 نانوگرم بر مترمکعب و در شهرهای بزرگ و شلوغ که دور از منابع ذکرشده هستند بین 10 تا 70 نانوگرم بر مترمکعب می باشد که در این میانگین گیری نقاطی که نزدیک منابع اصلی مانند کارخانه های ریخته گری هستند لحاظ نشده است. در این نقاط غلظت منگنز در هوا به هزاران میلی گرم بر متر مکعب می رسد که با افزایش فاصله از منبع به سرعت کاهش می یابد.
مکمل های سوخت مدپاتکس فاقد هرگونه مواد مخرب مانند MMT، فروسن، سرب، نفت سفید و تینر می باشند.
مزایای استفاده از MMT برای پالایشگاه ها
افزودن تنها چند قطره MMT موجب بالا بردن عدد اکتان بنزین می شود. برای دستیابی به این مهم نیاز به افزودن حجم نسبتا زیادی (8 تا 10 درصد) از مواد آمیختنی مانند MTBE، اتانول یا ترکیبات آروماتیک یا استفاده از فرایندهای سخت است. استفاده از MMT موجب صرفه جویی در مصرف انرژی در پالایشگاه ها می گردد و بازده تولید بنزین از یک بشکه نفت خام را افزایش می دهد.
