«ستان بوستر» یا «Cetane Booster» ماده‌ای است که برای افزایش عدد ستان سوخت‌های دیزلی استفاده می‌شود. این مواد باعث بهبود کیفیت احتراق سوخت شده و کمک می‌کنند موتور بهتر کار کند و از مشکلاتی مثل ناک‌زنی (knocking) جلوگیری شود.
مزایای استفاده از ستان بوسترها
مفهوم عدد ستان (Cetane Number) و اهمیت آن
رابطه عدد ستان با ترکیبات شیمیایی سوخت
روش‌های اندازه‌گیری و تخمین عدد ستان
مزایای استفاده از ستان بوسترها
1. افزایش کارایی موتور: با بهبود احتراق، موتور می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد.
2. کاهش آلاینده‌ها: احتراق بهتر می‌تواند منجر به کاهش تولید آلاینده‌ها شود.
3. بهبود عمر موتور: با کاهش ناک‌زنی، فشار و دما در موتور کنترل شده‌تر خواهد بود و این می‌تواند به افزایش عمر موتور کمک کند.
از جمله مواد رایج مورد استفاده به عنوان ستان بوستر می‌توان به متیل ترت-بوتیل اتر (MTBE) اشاره کرد.
مفهوم عدد ستان (Cetane Number) و اهمیت آن
عدد ستان معیاری برای کیفیت اشتعال سوخت دیزل است که نشان‌دهنده مدت زمان تأخیر اشتعال (زمان بین تزریق سوخت و شروع احتراق) است. هرچه عدد ستان بالاتر باشد، تأخیر اشتعال کمتر بوده و سوخت سریع‌تر و کامل‌تر می‌سوزد. این باعث می‌شود:
– موتور نرم‌تر و کم‌صداتر کار کند
– استارت موتور سریع‌تر انجام شود
– قدرت و مصرف سوخت بهبود یابد
به گفته انجمن تولیدکنندگان موتور (EMA)، سوخت‌هایی با عدد ستان پایین باعث مشکلاتی مثل استارت سخت، صدای زیاد و دود بیشتر می‌شوند. معمولاً موتورهای دیزل با عدد ستان بالای ۵۰ عملکرد بهتری دارند.
رابطه عدد ستان با ترکیبات شیمیایی سوخت
عدد ستان بر اساس ویژگی احتراق دو هیدروکربن به نام‌های n-hexadecane (cetane) و heptamethylnonane تعیین می‌شود. این عدد برابر است با درصد حجمی n-hexadecane در مخلوط با heptamethylnonane که مشابه کیفیت احتراق سوخت آزمایش شده است. عدد ستان معیاری برای تعیین کیفیت احتراق سوخت‌های دیزلی است و توسط استاندارد ASTM D613 تعیین می‌شود.
روش‌های اندازه‌گیری و تخمین عدد ستان
یکی از روش‌های رایج تخمین عدد ستان سوخت‌های دیزلی، استفاده از فرمولی است که براساس گرانروی API و نقطه جوش میانه سوخت (طبق استاندارد ASTM D976) طراحی شده است. این روش کمک می‌کند عدد ستان سوخت‌های دیستیلاتی بدون آزمایش‌های پیچیده به صورت تقریبی محاسبه شود.
